Jerzy Henryk Gundłach - znany białowieski preparator, ojciec prof. Jerzego Lecha Gundłacha
|
Patrz:
|
Utalentowany preparator zwierząt, wykonał szereg eksponatów dla Muzeum Przyrodniczego Parku Narodowego w Białowieży. Ojciec wybitnego polskiego parazytologa i wykładowcy akademickiego Jerzego Lecha Gundłacha.
Urodził się 15 maja 1902 roku w miejscowości Sirotka w Rosji (obecnie obwód saratowski), gdzie był zesłany jego ojciec Emil (prawdopodobnie narodowości niemieckiej) wraz rodziną. Brak jest bliższych danych o jego latach dziecięcych i młodzieńczych. Najpewniej w Rosji poznał tajniki preparowania zwierzyny, zdobywając tym samym zawód, któremu pozostawał wierny przez całe życie.
J. H. Gundłach pojawia się po raz pierwszy w Puszczy Białowieskiej w początku czerwca 1922 roku, w składzie grupy specjalistów w sprawie inwazji kornika, organizacji muzeum i rezerwatu, powołanej w maju 1922 roku przez Departament Leśnictwa, na zgłoszenie Komisji Ochrony i Odnowienia Puszczy Białowieskiej. Gundłach występował w grupie jako preparator. Współpracował z nim Józef Mackiewicz, ówczesny student Uniwersytetu Warszawskiego, późniejszy pisarz i publicysta, występujący jako specjalista od ptaków.
Brak jest bliższych informacji o eksponatach, które wykonał w tym czasie J. Gundłach. Dr Jan Jerzy Karpiński w swojej pracy „Kózki (Cerambycidae) Puszczy Białowieskiej”, opublikowanej w 1949 roku, wspomina, że J. Gundłach, preparator muzeum, zbierał w latach 1922-23 owady dla prof. Z. Mokrzeckiego na Podcerkwi.
J. H. Gundłach osiedlił się w Białowieży w 1931 roku. W następnym roku podjął pracę jako preparator w Muzeum Przyrodniczym Parku Narodowego w Białowieży. Dziełem jego rąk stały się z czasem wszystkie eksponaty żubrów i większych ssaków oraz większość ptaków.
W 1932 roku Gundłach spreparował na potrzeby muzealne padłą ze starości żubrzycę „Gatczynę” z cielakiem. W następnym roku przy współpracy z preparatorem Sipińskim z Państwowego Muzeum Zoologicznego w Warszawie zmontował szkielet żubrzycy. W „Przeglądzie Zoologicznym” (Zeszyt 1 z 1985 r.) Andrzej L. Ruprecht i Stefan Buszko opisują okaz kuny, którą J. Gundłach pozyskał w 1938 roku w nadleśnictwie Gródek.
W Białowieży J. H. Gundłach mieszkał z żoną Eudoksją – kancelistką w Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży i dwójką dzieci. Jeden z synów, bardzo zdolny uczeń, nękany chorobą, zmarł po operacji w wieku 12 lat (drugi syn, Borys, wieloletni zakonnik zmarł w Warszawie). Po długich i ciężkich cierpieniach, spowodowanych utratą syna, 30 marca 1938 roku zmarła jego matka – Eudoksja. Oboje spoczęli na białowieskim cmentarzu. J. H. Gundłach wkrótce po śmierci żony zawarł związek małżeński z Michaliną Niechciałło, nauczycielką gimnazjalną, urodzoną w Zawierciu. Z tego małżeństwa 25 listopada 1939 roku urodził się syn Jerzy Lech – późniejszy wybitny parazytolog (zmarł 2 kwietnia 2006 roku).
Gundłachowie opuścili Białowieżę w kilka lat po zakończeniu II wojny światowej, przenosząc się do Lublina. J. H. Gundłach w maju 1948 roku został zatrudniony na stanowisku preparatora – starszego technika w Katedrze Anatomii Porównawczej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Pracował na nim do 1958 roku. Czasem zdarzało mu się spreparować okazy pozyskane w Białowieży. Np. Adam Mrugasiewicz i Krzysztof Wołk dostarczyli mu w lipcu 1957 roku okazy kraski ustrzelone właśnie w tej miejscowości.
Jerzy Henryk Gundłach, po długich zmaganiach z chorobą nowotworową, zmarł 15 lipca 1977 roku. Spoczął na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie. (oprac. Piotr Bajko)