Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej z terenu Puszczy Białowieskiej

Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej z terenu Puszczy Białowieskiej został wystawiony w Białowieży w drugiej połowie 2024 roku. Jego uroczyste odsłonięcie i poświęcenie odbyło się dopiero 3 kwietnia 2025 roku, w 85. rocznicę zbrodni katyńskiej. Pomnik znajduje się na niedużym skwerku przy ulicy Pałacowej. Upamiętnia 12 leśników – oficerów rezerwy Wojska Polskiego, którzy pracowali w przedwojennej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży i służbach terenowych Puszczy Białowieskiej oraz trzech policjantów, oddelegowanych do Białowieży do służby ochronnej podczas wizyt Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.

Na przedniej ścianie pomnika, u góry, umieszczone jest motto – fragment wiersza pt. „Modlitwa”, napisanego przez ks. prałata Zdzisława J. Peszkowskiego, kapelana „Rodzin Katyńskich” i pomordowanych na Wschodzie, w 50. rocznicę zbrodni katyńskiej:

Widziałaś Matko jak warstwami padali w ziemię
Ziarna pszeniczne na chleb mocy dla narodu.

A dalej czytamy:

Pamięci
Ofiar Zbrodni Katyńskiej
leśników Puszczy Białowieskiej i policjantów
zamordowanych przez sowieckie NKWD w 1940 r.

Leśnicy – oficerowie rezerwy Wojska Polskiego

kpt. Bronisław Andrzejowski – Charków
kpt. Bolesław Błażewicz – Bykownia
kpt. Józef Kucharski – Katyń
por. Roman Dynowski – Kuropaty
por. Zygmunt Kwarciński – Charków
por. Jerzy Nowicki – Katyń
por. Wojciech Szulakowski – Katyń
ppor. Wacław Dankiewicz – Charków
ppor. Antoni Danowski – Charków
ppor. Konstanty Pióro – Katyń
ppor. Wacław Wielebiński – Katyń
Roman Barancewicz – Bykownia

Policjanci

st. post. Franciszek Karbowski – Miednoje
st. post. Stanisław Kośnik – Miednoje
st. post. Franciszek Kulesza – Miednoje

Mieszkańcy Białowieży 2024

Akt odsłonięcia pomnika poprzedziła Msza św. w miejscowym kościele pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus, którą poprowadził metropolita białostocki abp Józef Guzdek. On też poświęcił pomnik. Modlitwy za ofiary zbrodni katyńskiej poprowadzili ks. Bogdan Popławski i ks. mitrat Sergiusz Korch – proboszczowie miejscowych parafii, katolickiej i prawosławnej. Następnie ks. Korch także poświęcił pomnik. Po odśpiewaniu hymnu państwowego głos zabierali: wójt Gminy Białowieża Albert W. Litwinowicz, przedstawiciele niektórych instytucji powiatowych i wojewódzkich oraz senator Anna Bogucka. Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika zakończył Chór Leśników Puszczy Białowieskiej, który zaśpiewał wzruszającą pieśń pożegnalną.

Następnie uczestnicy wydarzenia spotkali się w internacie Technikum Leśnego, gdzie wysłuchali wykładu historycznego prof. Bogumiły Jędrzejewskiej na temat zbrodni katyńskiej oraz obejrzeli przygotowany przez uczniów technikum program okolicznościowy pt. „Chleb mocy dla Narodu…”, w którym przedstawiono biogramy leśników i policjantów, upamiętnionych na pomniku katyńskim w Białowieży.

Inicjatorkami powstania pomnika były prof. Bogumiła Jędrzejewska i Anna Kulbacka z Białowieskiego Stowarzyszenia Dziedzictwa Puszczy. W ich inicjatywę włączyli się: Urząd Gminy Białowieża, Technikum Leśne w Białowieży oraz środowisko leśników. Wykreśleniem projektu pomnika oraz uzyskaniem zgody na jego budowę zajmował się bezinteresownie Włodzimierz Wołkowycki. Pomnik wykonał Adam Korobkiewicz z Narwi, a jego fundatorami byli: Siostry Urszulanki Serca Jezusa Konającego, Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej – Oddział w Białymstoku oraz nadleśnictwa Czarna Białostocka, Maskulińskie, Suwałki i Waliły.

O uroczystości poświęcenia białowieskiego pomnika katyńskiego i osobach na nim upamiętnionych powstał reportaż pt. „Widziałaś Matko…”, zrealizowany dla TVP3 Białystok przez Beatę Hyży-Czołpińską, w ramach jej autorskiej serii „Świadkowie czasu”.

(Oprac. Piotr Bajko)

Galeria