Ikona Opieki Matki Bożej (Białowieża)


XVIII-wieczna ikona Opieki Matki Bożej 

XVII-wieczna ikona Opieki Matki Bożej z cerkwi św. Mikołaja Cudotwórcy w Białowieży jest największą ikoną pisaną na płótnie, jaka znajduje się obecnie na Podlasiu. Jej wymiary: 280 x 338 cm.

   Ikona ta do 2007 roku znajdowała się na wyposażeniu cerkwi cmentarnej św. św. Cyryla i Metodego, zbudowanej w 1873 roku, na miejscu starej świątyni, rozebranej w związku ze złym stanem technicznym. Do cerkwi trafiła wraz z pozostałym wyposażeniem rozebranej świątyni. Skąd przybyła do Białowieży i kto ją napisał – pozostaje zagadką. Ponieważ ikona nie mogła się zmieścić nad ikonostasem w cerkwi, więc ją podwinięto około 50 cm.  Najwyraźniej była przeznaczona dla większej cerkwi – czy białowieskiej? Dzisiaj trudno to ustalić.

  Znawcy sztuki białowieską ikoną dotychczas niespecjalnie się interesowali. Sam fakt posiadania największej ikony na płótnie wyszedł na jaw dopiero wtedy, gdy proboszcz białowieskiej parafii prawosławnej, ks. Sergiusz Korch, rozpoczął starania o przeprowadzenie restauracji ikony, która była już niezbędna. W końcu mu się udało. W dniu 15 maja 2007 roku podpisał z podlaskim konserwatorem zabytków w Białymstoku umowę o przyznaniu przez Urząd Ochrony Zabytków dotacji w wysokości 80 % kosztów restauracji zabytkowej ikony. Spłatę pozostałych 20 % wzięła na swoje barki parafia.

   Prace restauracyjne trwały około 2 miesięcy. Wykonywała je akredytowana pracownia konserwatorska MEDAXO z Białegostoku, pod kierunkiem Krzysztofa Staweckiego – jednego z najbardziej znanych i cenionych konserwatorów dzieł sztuki w woj. podlaskim. Ogólny koszt XVII-wiecznej ikony zamknął się kwotą 24 500 zł (na dolę Urzędu Ochrony Zabytków wypadło 19 600 zł).

   Ikona do Białowieży powróciła 26 listopada 2007 roku. Trafiła jednak nie do cerkwi cmentarnej, a do głównej parafialnej. W cerkwi cmentarnej by się nie zmieściła, gdyż podwinięta jej część została wyprostowana i obecnie ikona prezentuje się w całości.

   Uroczystość wyświęcenia odnowionej ikony Opieki Matki Bożej odbyła się 6 stycznia 2008 roku. W opinii Krzysztofa Staweckiego – ikona ta jest szczególnym dziełem sztuki cerkiewnej, prawdziwą perłą i niewątpliwie - skarbem białowieskiej parafii. A dla turystów, licznie zwiedzających cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy - jeszcze jedną miejscową atrakcją.

  Ikona Opieki Matki Bożej przedstawia w zgodzie z tradycją cerkiewną wydarzenie, które legło u podstaw święta, które w Białowieży obchodzone jest szczególnie uroczyście 14 października (1 października - wg starego stylu).

   W 910 roku, za panowania cesarza Lwa VI Filozofa, w świątyni w Blachernach w Konstantynopolu, w której przechowywana była szata Matki Bożej, 1 października (wg st. stylu) na niedzielne nabożeństwo całonocnego czuwania przybyli m.in. św. Andrzej i jego uczeń Epifaniusz. Byli oni świadkami niezwykłego wydarzenia, gdy ich oczom ukazała się Bogurodzica w otoczeniu proroków, apostołów i aniołów, modląca się za grzeszny świat i pokrywająca obecnych w cerkwi ludzi swym maforionem, czyli długim szalem okrywającym głowę i całą postać. Objawienie to poruszyło i napełniło nadzieją wiernych, bowiem Imperium Bizantyjskie znajdowało się wówczas w trudnej sytuacji i potrzebowało pomocy oraz konsolidacji. (oprac. Piotr Bajko)

 

HASŁA  POWIĄZANE

Parafia św.Mikołaja w Białowieży

Galeria

Copyright © 2008 - Encyklopedia Puszczy Białowieskiej, webmaster Stanisław Matlak